مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام، جلد ۲۸، شماره ۶، صفحات ۹۷-۱۰۶
عنوان فارسی تأثیر مداخله ی آموزشی‌‌ مبتنی بر نظریۀ رفتار‌‌ برنامه‌‌ ریزی‌‌شده، در پیشگیری از سوء‌‌مصرف مواد روان‌گردان در دانش‌‌‌آموزان دختر دبیرستان‌‌های شهر ایلام
چکیده فارسی مقاله مقدمه: ﻣﺼﺮف مواد مخدر و روان‌گردان، آﺛﺎر ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب و وﻳﺮاﻧﮕﺮی بر ﺟﺴﻢ و روح اﻧﺴﺎن دارد و سبب اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺎاﻣﻨﻲ ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ شده اﺳﺖ. با توجه به اینکه درمان اعتیاد دشوار است، همواره بر پیشگیری تأکید می‌‌شود؛ به همین علت، پژوهش حاضر‌‌ با هدف تعیین تأثیر مداخلۀ ‌‌آموزشی‌‌ مبتنی بر نظریۀ‌‌‌‌ رفتار برنامه‌‌ریزی‌‌شده، در پیشگیری از سوء‌‌مصرف مواد روان‌گردان در دانش‌‌آموزان دختر دبیرستان‌‌های شهر ایلام در سال 1397-1396 انجام شد. مواد و روش‌‌ها: این پژوهش، مطالعه‌‌‌‌‌ای RCT در سال تحصیلی 1397-1396 است که در آن، 120 نفر از دانش‌‌‌آموزان به‌طور تصادفی، در گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها، پرسشنامۀ ‌‌محقق‌‌‌‌‌ساخته بر اساس نظریۀ ‌‌رفتار برنامه‌ریزی‌شده بود که پس از تأیید روایی و پایایی، در دو مرحلۀ ‌‌پیش‌‌آزمون و پس‌‌آزمون از آن استفاده گردید. محتوای آموزشی بر اساس نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده و نتیجۀ تجزیه‌وتحلیل داده‌های اولیه، طراحی و در 5 جلسۀ مداخله اجرا شد. پس‌آزمون یک ماه بعد از اجرای آموزش‌ها انجام و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS vol.22، با آزمون‌های آماری شایپرو ویلک، آزمون t مستقل و زوجی تحلیل شدند. یافته‌‌های پژوهش: نتایج آزمون‌های تحلیل کوواریانس و آزمون تی زوجی نشان داد مداخلۀ ‌‌آموزشی بر ارتقای آگاهی نسبت به رفتار دانش‌‌‌‌‌آموزان شهر ایلام دربارۀ ‌‌پیشگیری از سوءمصرف مواد روان‌گردان، در سطح خطای کمتر از 1 درصد مؤثر بوده است؛ مداخلۀ ‌‌آموزشی بر ارتقای نگرش نسبت به رفتار دانش‌‌‌‌‌آموزان شهر ایلام دربارۀ ‌‌پیشگیری از سوءمصرف مواد روان‌گردان، در سطح خطای کمتر از 1% تأثیر دارد؛ همچنین در سطح خطای کمتر از 1 درصد، مداخلۀ ‌‌آموزشی بر ارتقای هنجارهای انتزاعی، ارتقای قصد رفتاری دانش‌‌‌‌‌آموزان شهر ایلام دربارۀ ‌‌پیشگیری از سوءمصرف و ارتقای قصد رفتاری دانش‌‌‌‌‌آموزان شهر ایلام دربارۀ ‌‌پیشگیری از سوءمصرف مواد روان‌گردان، در سطح خطای کمتر از 1 درصد مؤثر بوده است. بحث و نتیجه‌گیری: مداخلۀ ‌‌آموزشی مبتنی بر نظریۀ رفتار برنامه‌ریزی‌شده، بر رفتارهای پیشگیری‌کننده از مصرف مواد روان‌گردان در گروه مداخله مؤثر است. استفاده از فن‌های آموزشی با تکیه ‌بر الگوهای تغییر رفتار، آموزش مهارت‌های زندگی و توانمندسازی دانش‌‌‌‌‌آموزان، به‌‌‌‌‌منظور پیشگیری از اعتیاد و سوءمصرف مواد، به مسئولان آموزش‌وپرورش و سایر نهادهای ذی‌ربط توصیه می‏شود.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله پیشگیری، سوء‌‌مصرف مواد ‌‌روان‌گردان، نظریۀ‌ رفتار برنامه‌‌ریزی‌‌شده، دانش‌آموز دختر
عنوان انگلیسی Effect of Educational Intervention based on the Theory of Planned Behavior on the Prevention of Psychotropic Substance Abuse among High School Female Students in Ilam, Iran, during 2018
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: Drug and psychotropic use have undesirable and devastating effects on the human body and soul that lead to an increase in family and social insecurity. Due to the difficulty of treatment, addiction prevention is always emphasized in the studies. Therefore, the present study aimed to determine the effect of educational intervention based on the theory of planning behavior on the prevention of psychotropic abuse among female high school students in Ilam, Iran, during 2018.   Materials & Methods: This randomized controlled trial was conducted on 120 students who were randomly assigned to intervention and control groups in the academic year of 2018-19. The data were collected through a researcher-made questionnaire based on the theory of planned behavior, which was used after the confirmation of validity and reliability at pretest and posttest. The educational content was designed based on the theory of planned behavior, and the outcome of the preliminary data was analyzed and administered in five sessions of intervention. The posttest was performed one month after the training, and the data were analyzed using SPSS software (version 22) through the Shapiro-Wilk test, independent t-test, and paired t-test. Ethics code: IR.IAU.SRB.REC.1397.022   Findings: The results of covariance analysis and paired t-test showed the significance of the educational intervention in raising the awareness about the behavior of students in Ilam regarding the prevention of psychotropic abuse at an error level of less than 1%. Moreover, the educational intervention was effective in promoting abstract norms and the behavioral intention of students in Ilam, Iran, regarding the prevention of psychotropic abuse at an error level of less than 1%.   Discussions & Conclusions: Educational intervention based on the theory of planned behavior has effects on the prevention of psychoactive substance abuse in the intervention group. Therefore, it is recommended that education officials and other relevant institutions make use of educational techniques based on the behavior change patterns, life skills training, and student empowerment in order to prevent addiction.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله Female students, Prevention, Planned behavioral theory, Psychotropic substance abuse
نویسندگان مقاله مژگان بشیری | Mojgan Bashiri
Dept of Health Education, Faculty of Medical Sciences and Technologies, Tehran University of Research Sciences, Tehran, Iran
گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکدۀ علوم و فناوری‌های پزشکی، دانشگاه علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران

زهرا جلیلی | Zahra Jalili
Dept of Health Education, Faculty of Medical Sciences and Technologies, Tehran University of Research Sciences, Tehran, Iran
گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکدۀ علوم و فناوری‌های پزشکی، دانشگاه علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران

داود شجاعی زاده | Davoud Shojaeizadeh
Dept of Health Education, Faculty of Medical Sciences and Technologies, Tehran University of Research Sciences, Tehran, Iran
گروه آموزش بهداشت و ارتقای سلامت، دانشکدۀ علوم و فناوری‌های پزشکی، دانشگاه علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران

نشانی اینترنتی http://sjimu.medilam.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-422-1&slc_lang=fa&sid=1
فایل مقاله اشکال در دسترسی به فایل - ./files/site1/rds_journals/48/article-48-2473697.pdf
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده آموزش بهداشت
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات